“Психология және педагогика” кафедрасы гуманитарлық-педагогикалық факультеттің құрамына кіреді. Ол 2001 жылы Халықтар достығы университетінің құрылымдық бөлімшесі ретінде құрылды. академик А. Қуатбекова. Әр жылдары кафедраны көрнекті ғалымдар мен жоғары білікті мамандар басқарды: п. ғ. к., доцент т. к. Мұхамеджанов, п. ғ. д., профессор К. А. Дүйсенбаев, п. ғ. к., профессор А. Ж. Елтаев, п. ғ. к., аға оқытушы А. Ж. Нұралиева және т. б. 2019 жылдың қаңтар айынан бастап кафедра меңгерушісі педагогика ғылымдарының докторы, профессор Омар Е. О. Кафедра оқытушылары оқу-әдістемелік, тәрбие және ғылыми қызметпен белсенді айналысады. Кафедра құрамы ғылыми және академиялық дәрежелері, ғылыми атақтары, көп жылдық жұмыс тәжірибесі бар келесі оқытушылармен жасақталған: Е. О. Омар – п.ғ. д., профессор, “ЖОО үздік оқытушысы-2009ж., 2015ж., А. Ж. Елтаев – п. ғ. к., профессор “ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері”., К.С. Сәтбаев – п. ғ. к., “ОҚО білім беру үздігі”доценті., У. О. Камардинова-п. ғ. к., доцент; М.М. Байбекова – КС.т.ғ. к., аға оқытушы, мапн корр мүшесі., А. к. Құралов-т. ғ. к., доцент,” ҚР Білім беру ісінің үздігі”,” ЖОО үздік оқытушысы-2009 ” мемлекеттік грантының иегері және т. б. Жоғары кәсіптік білім бойынша: Бакалавриаттың білім беру бағдарламалары: Жоғары оқу орнынан кейінгі білім бойынша 7м01110 – “Педагогика және психология” білім беру бағдарламасы бойынша Магистратура және 8d01110 – “Педагогика және психология”білім беру бағдарламасы бойынша докторантура. “Педагогика және психология” кафедрасы-білікті оқытушылар ұсынған пікірлестер ұжымы, оның ішінде: 3 педагогика ғылымдарының докторы, 20 педагогика ғылымдарының кандидаты, 1 психология ғылымдарының кандидаты, 2 PhD докторы, 9 педагогика ғылымдарының магистрі, 2 аға оқытушы. Омар Есенәлі Омарұлы 1943 жылдың 31 желтоқсан Оңтүстік Қазақстан облысы, Төле би ауданы Қазақстан ауылында дүниеге келген. Ұлты қазақ, білімі жоғары. 1960 жылы 10-жылдықты бітірді. 1960 – 1961 жыл аралығында комсомол жастар бригадасында еңбек атқарады.1961 жылы Шымкент педагогика институтынның студенті. 1962-1965 жылдарда мерзімді әскери қызметтік борышында болған.1965 жылы педагогика институтында оқуын жалғастырады. Шымкент педагогикалық институтын 1969 жылы «Физика» пәні оқытушысы мамандығы бойынша бітіреді. Мамандығы бойынша 1968-1971 жылдары Леңгір қаласында қызмет атқарады.1971 жылдың 25 қараша жұлдызында Шымкент мәдениет институтына қызметке ауысады.1974 ж (4 айлық),1975-76 жж аралығында Ленинград мәдениет институтын «Мәдени-ағарту жұмыстары» кафедрасында тағылымдама-ізденуші қызметін атқарады. 1977-1980 жылы «Мәскеу» мәдениет институтында күндізгі аспирантура бөілімінде оқыды. 1981 жылы Мәскеу мәдениет институты ғылыми кеңесінде педагогика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесіне диссертация қорғаған.1985 жылдан доцент. 1981 – 1983 жылдары Шымкент мәдениет институты «Мәдени-ағарту жұмыстары» кафедрасының меңгерушісі.1996-98 жылдары М.Әуезов атынлағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті «Мәдениет» факультетінің деканы болып қызмет атқарады. 1999-2000 жылдары аға ғылыми қызметкер лауазымында болды.2002 жылы Алматы мемлекеттік университеті ғылыми кеңесінде педагогика ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесіне диссертация қорғады. 2004-2008 жылдары ХКТУ Бастауышта оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының меңгерушісі,осы аталған мамандық бойынша докторлық ғылыми дәрежесін қорғау кеңесінің ғылыми хатшысы. 2009 Шымкент университетінің «Педагогика» кафедрасының меңгерушісі.2009-2015 жылдар аралығында М.Әуезов атынлағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің профессоры. 2012 жылдан штатта кафедра профессоры, 2019- «Педагогика және психология» кафедрасының меңгерушісі. Омар Есенәлі Омарұлы туған елінің болашығы үшін адал еңбек үлгісін көрсетіп келе жатқан ғалым ұстаз, өзінің сыртқы сыпайылығы және ішкі тазалығымен университет ұжымында үлкен құрметке ие. Отаншылдық рухы биік,кішіпейіл,орта көңіліе аулағыш абзалда елгезек азамат. Е.Омар барлық жағдайда өзінің жарасымды мінезімен азаматтық борышын өтеуде тәлімділік танытуда. Ойы қанық адамгершілігі мол парасаты биік ғылым педагог ретінде Е.О.Омар ізгіліктің келбетімен өзгелерге үлгі болады деп сенеміз. Кафедраларда ПОҚ-ның біліктілігін арттыру және кәсіби деңгейін арттыру жүйесі жолға қойылған. “Білім туралы” ҚР Заңына сәйкес оқытушылар 5 жылда кемінде 1 рет, оның ішінде мамандығы бойынша республикалық және халықаралық деңгейде біліктілігін арттырудан өтеді. Факультеттің ПОҚ біліктілігін арттыру білім беру қызметтерін көрсету бойынша мамандықтар тізіміне сәйкес педагогикалық бағыт бойынша жүргізіледі. Біліктілікті арттыру жүйесі ЖОО басшылығы арасында кең қолдауға ие болды. Ректордың, проректордың және бөлім басшыларының білім беру менеджменті мәселелері бойынша біліктілікті арттыру семинарларының нәтижелерін практикалық қолдануы оң нәтиже береді. Оқытушылардың біліктілігін арттыру курстар, семинарлар, жеке тағылымдамалар, тренингтер, Әлеуметтік жұмыстың өзекті мәселелері бойынша мастер-кластар, күзгі, қысқы және жазғы мектептердің жұмысына қатысу түрінде жүргізіледі. Оқытушылар студенттердің білімін бағалауда, оқу процесіне инновациялық әдістерді енгізуде үнемі белсенділік пен дәлдік танытады. Оқу орнында оқытушылардың біліктілігін арттыру, әдістемелік жаңалықтарды игеру және олардың еңбегін көтермелеу үшін қажетті жағдайлар жасалған. Студенттердің біліктілігін арттыру курстар, семинарлар, жеке тағылымдамалар, тренингтер, шеберлік сыныптары, Әлеуметтік жұмыстың өзекті мәселелері бойынша жазғы мектеп жұмысына қатысу арқылы жүргізіледі. 24-30.11.2021 аралығында педагогикалық мамандықтардың бітіруші курстарының студенттері ұлттық біліктілік тестілеуіне дайындық курстарынан өтті. Курстар” Өрлеу” біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ” АҚ мен Академик А. Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті арасында жасалған шарт негізінде ZOOM платформасында онлайн форматта өткізілді. Студенттердің біліктілігін арттыру курстармен, семинарлармен, жеке тағылымдамалармен, тренингтермен, мастер-кластармен, Әлеуметтік жұмыстың өзекті мәселелері бойынша Жазғы мектеп жұмысындағы учаскелермен сүйемелденетін болады. 24-30.11.2021 жж. бітіруші курстардың студенттері ұлттық біліктілік тестілеуіне кіші топтың педагогикалық ерекшеліктері. Курстар” Өрлеу “жалпыұлттық біліктілікті арттыру орталығы” АҚ мен Академик А. Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті арасында жабық шарт негізінде ZOOM платформасында онлайн-форматта тексерілді. 6v01310-білім беру бағдарламасы бойынша Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі берілген курс 14 студенттер. Студенттердің біліктілігін арттыру курстар, семинарлар, жеке тағылымдамалар, тренингтер, шеберлік сыныптары, Әлеуметтік жұмыстың өзекті мәселелері бойынша жазғы мектеп жұмысына қатысу арқылы жүргізіледі. 2022 жылдың 22 сәуірінде Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде “6в013 – пәнсіз мамандандыру мұғалімдерін даярлау” бағыты бойынша студенттердің ХІІІ Республикалық пәндік олимпиадасында академик А. Қуатбеков атындағы Халықтар Достығы Университеті құрметті 3 орын алды! Іс-шараның негізгі мақсаты-студенттердің кәсіби-тұлғалық әлеуетін, шығармашылық қабілеттерін ашу, өзін-өзі жүзеге асыру үшін жағдай жасау; сондай-ақ белсенді кәсіби өзін-өзі тануды қалыптастыру. 2019 жылғы 15 мамырда аккредиттеу және рейтингтің тәуелсіз агенттігі “ҚР жоғары оқу орындарының сұранысының ұлттық рейтингі-2019″нәтижелерін жариялады. Онда академик А. Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті Қазақстан Республикасы Жоғары оқу орындарының топ-20 бас рейтингінде 17-ші орынды иеленді. Сондай-ақ, мамандарды даярлаудың деңгейлері мен бағыттарына сәйкес келетін білім беру бағдарламалары бойынша 5В010300 – “Педагогика және психология” мамандығы рейтингте 15-орынды алады. 2020 жылғы 5 мамырда аккредиттеу және рейтингтің тәуелсіз агенттігі бакалавриат және магистратура білім беру бағдарламаларының топтары бойынша ҚР ЖОО рейтингінің нәтижелерін жариялады. Басшылықтың мақсатты саясатының, ұжымның ұйымшыл жұмысының, студенттер мен магистранттардың жоғары білімінің арқасында академик А. Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті 18-ші орынға ие болып, ҚР ТОП-20 ЖОО-на кірді. 6В01210 – “Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу” білім беру бағдарламалары рейтингінде 5 орын. Қызметкерлердің шығармашылық қажеттіліктерін толыққанды кәсіби дамыту және іске асыру үшін университетте блогтау, сыйақы және т. б. ретінде ынталандырудың тең түрінің тетіктері іске асырылады. 2021-2022 оқу жылында атқарылған оқу-әдістемелік жұмыстың қорытындысы бойынша университеттің арнайы комиссиясының шешімімен түрлі номинациялар бойынша конкурстар ұйымдастырылып, өткізілді. Біздің жоо әкімшілігі мен Арнайы комиссия “Педагогика және психология” кафедрасының үздік оқытушыларын ынталандыру қажет деп тапты, мысалы: п.ғ. д., профессор Е. О. Омар “үздік лектор-2021” номинациясында және П. ғ. к., профессор А. Ж. Елтаев “ардагер-мұғалім” номинациясында. Біздің жетістіктеріміз, тақырыбы: ғылымды біріктіру. 23.04.2021 жылы Ташкент медициналық академиясы өткізген студенттердің Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясында 6В01310 – “Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі” білім беру бағдарламасының 3 курс студенті Мехмонова Юлдуз Бекзадовна “Жас қатысушы” номинациясына ие болды! Жас ғалымдарды кәсіби даярлығы үшін академик А.Қуатбеков атындағы ХДУ ректоры, м.ғ.д., профессор Р.Ә.Қуатбекова және жобаның ғылыми жетекшілері Б.М. атыров пен С.Т.Мамадалиев алғыс хаттармен марапатталды. Кафедра ұжымы мен студенттер жеңімпазды лайықты жеңісімен шын жүректен құттықтайды!!!! 💐 «Жаңа педагогикалық технологиялардың білім сапасын арттырудағы рөлі» тақырыбында әдістемелік-семинар болып өтті. Өткізілген күні: 30.11.2022ж. Лектор: доцент, п.ғ.к., Елтаев Абдималик Жайылмасович Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп өміріне енгізіліп жатыр. Ал соңғы жылдары оқытудың модульдік технологиясы мен оқытудың ұжымдық тәсілі, сондай-ақ, профессор Ж.Қараевтың оқытуды дербестендіру мен дифференциялау және білім беруді демократияландыру мен ізгілендіру ұстанымдарына негізделген жаңа педагогикалық компьютерлік технологиясы еліміздің көптеген мектептерінде қолданылып жұр. Мектептерде жүргізіліп жатқан қазіргі тәжірибелік-сынақ жұмыстардың басты міндеті жаңаша оқытудың педагогикалық технологиясын оқыту үрдісіне енгізу болып табылады.Педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің міндеті жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болғандықтан, жаңа технология бойынша әдістемелік жүйенің басты бөлігі оқыту мақсаты болып қалады. Сондықтан танымдылық іс-әрекеті белгілі бір дәрежеде белсендірілуі қажет. Бұл әдістемелік жүйенің басқа бөліктерінің де (мазмұн, әдіс, оқыту түрі мен құралдарының) өзара байланысы қалпында өзгертілуін талап етеді. Мұны орындау үшін төмендегідей ұстанымдар жүзеге асуы тиіс. Жаңа технологияның тағы бір психологиялық негізі болып табылатын теория — Л.С.Выготскийдің «оқыту үрдісінде оқушының ақыл-ойының дамуы «актуалды даму» аймағынан жақын арадағы даму» аймағына ауысуы туралы теориясы. Бұл ауысу тапсырмаларды қайталап орындауға ғана арналған бірінші деңгейден өнімді іс-әрекетті қажет ететін келесі деңгейлерге ауысу негізіндегі іс-әрекет арқылы жүзеге асады. Ендеше оқушылардың білім, білік, дағдыларын жетілдіру үшін оқытудың жаңа технологиясы негізінде дифференциалдық және дербес деңгейлік ұстанымдарының талаптарына сәйкес өткізілетін әр түрлі сабаққа арналған жаңа тұрпаттағы оқулықтар мен оқу құралдары қажет. Бұлар -әңгімелесуші-оқулықтар мен оларға қосымша төрт деңгейдегі тапсырмалар берілген жұмыс дәптерлері. Әңгімелесуші-оқулық бойынша жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеріп, анықтама мен ережелерін өзі шығарады. Қарапайым жаттығу-мысалдармен оларды бекіткеннен кейін жұмыс дәптерлеріндегі деңгейлік тапсырмаларды орындауға көшеді. Оқытудың жаңа технологиясы жағдайында оқушылардың өздігінен жүргізетін танымдық іс-әрекеті үшін тапсырмалар күрделілігі төрт деңгей бойынша құрастырылып, ондағы барлық деңгейдегі тапсырмалар қызғылықты мазмұндалған болса оқушыларда ынталану пайда болады. Мұндай жаңа технология бойынша сабақ беріп жүрген мұғалімдер үзіліс кезінде де оқушылардың сабақтан бас алмайтындығын айтады. Өйткені оқушылар өзара бәсекелесе отырып жұмбақ, сөзжұмбақ, ребус, математикалық басқатырғыштар сияқты әр деңгейдегі тапсырмаларды шешуге ұмтылатыны даусыз. Бұл жерде «үлгерімі кейіндеп қалып, өз құрбыларын белгілі бір себептермен қуып жете алмайтын оқушылармен қалай жұмыс істеуіміз қажет?» деген сұрақ туады. Бұл мәселенің де оңды шешуі қарастырылған. Олар мыналар: Деңгейлік тапсырмаларды енгізудегі басты мақсат — сынып оқушыларын «қабілетті» және «қабілетсіз» деп жасанды әр түрлі жіктерге бөлуді болдырмау. Осы арқылы деңгейлік және дербес оқыту, сонымен қатар барлық оқушыға қатысты ізгілендіру ұстанымдары сақталады. Сондай-ақ деңгейлеп оқыту барысында оқушының бірінші деңгейдегі тапсырмаларды дұрыс орындағаны есепке алынып отырады. Демек, қандай оқушы болсын, өзінің жақсы оқитындығына қарамастан «оқушылық міндетті», яғни бірінші деңгейдің жұмысын орындаумен бастайды. Нәтижеде бұл барлық оқушыларды тірек білімімен қамтамасыз етеді және Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы талаптарына сай міндетті бірінші деңгейді толық игеруін жүзеге асырады. Мұндай есепке алу (зачеттік) жүйесін жүргізу нәтижесінде үлгерімі нашар оқушылар кем дегенде «оқушылық» деңгейге сәйкес білімді толық меңгерді. Өйткені алғашқы деңгей тапсырмаларын толық және дұрыс орындамайынша олар келесі деңгейге көшпейді. «Міндетті» деңгейді толық меңгерген оқушы әрі қарай ілгері ұмтылады, өзіне өзінің сенімі артады. Жалпы жаңа педагогикалық технологияда бағалау үрдісі арнайы «қосу» әдісімен жүзеге асырылады. Бағалау жүйесінде оқушы білімінің ең төменгі деңгейі негізге алынады және ол деңгей мемлекеттік стандарттың ең төменгі талабына сәйкес келеді. Дарындылығына, бейімділігіне, жоғары даму деңгейіне қарамастан оқушылардың барлығы бірінші деңгей тапсырмаларын дұрыс орындауы шарт. Бірінші деңгейдегі барлық дұрыс және мезгілінде орындалған тапсырмалар «есеп-зачетка» алынып отырады. «Зачеттің» «екіліктен» айырмашылығы: бірінші деңгейдің «есепке алынбаған» тапсырмалары қашан «есепке алынғанша» міндетті түрде, қайта-қайта тапсырыла береді. Өзін-өзі бағалау «қосу» әдісімен жүргізілетіндіктен оқушы бұрынғыдай «екілік» аламын деп қорықпайды. Сөйтіп оқушыда жоғары ұпай жинауға деген талпыныс пайда болады. Ол дұрыс орындалған тапсырмалардың санына ғана тікелей тәуелді. Жаңа педагогикалық мұндай технологиялар арқылы оқытуды ізгілендіру мен демократияландыруға, оқушылардың өздігінен бағыт-бағдарын анықтап, дамуына, ең бастысы, өзін-өзі тәрбиелей алатын тұлға ретінде қалыптасуына жағдай жасауға болатыны күмәнсіз. Сондықтан да білім беру жүйесінің алдында тұрған басты мақсат: жаңа технологияның талаптарына сай жаңа оқулықтар буынын жазу болып отыр. Бұл жаңа оқулықтар мен дидактикалық құралдардың ерекшелігі сол, олардың мазмұнын қысқа мерзімде ешқандай бейімдеусіз-ақ компьютерге кіргізуге болады екен. Себебі, бұл құралдардың құрылымы электрондық оқулық құрылымдарына ұқсас. Әрбір педагогикалық технология жеке тұлғаның өзін-өзі дамытуға, оның өзіндік және шығармашылық қабілетін арттыруға, қажетті іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыруға және өзін-өзі дамытуына қолайлы жағдай жасауға қажетті объективті әдістемелік мүмкіндіктерін қамтиды. Жеке тұлғаның өзін-өзі дамыту технологиясында оқу пәндері әдістемелері мен білім беру технологияларын жоспарлау жүйесі қолданылады. Пәндердің әдістемесін қолдануды жоспарлау мынаған келіп тіреледі, яғни әр оқушының өз кезеңі барысында мұғалім оған қажетті әрбір жаңа педагогикалық технологиялар мен әдістемелерді міндетті түрде пайдалануы қажет. Прагматизм – тұжырымдамасы бойынша жеке бастың интеллектуалдық және адамгершілік қасиеттері оның сирек кездесетін табиғатына және тәжірибесіне байланысты. Мұның негізі адамға табиғат берген қабілеттілікке, өзін-өзі икемдеуге байланысты шешіледі деп есептейді. Қоғам өмірінің кенеттен өзгерісі мен білім беру жүцесінің, білім беру мақсатымен формаларының, оқыту мазмұны мен технологиясының арасындағы сәйкессіздік білім беру жүйесінің дағдырысқа ұшырауына соқтырды: Оқыту технологиясы оқыту теориясын бейнелейді және оқытудың технологиялық деңгейін стратегиясы мен тактикасы болып табылады. Мектептердегі білім мазмұны мәдениетіөркендеген демократиялық қоғамға үйлесімді жаңа адам үлгісін тәрбиелеуге бағытталуы тиіс. Осы заманғы ұлттық мектеп білім мазмұны тұжырымдамасының методологиясы таным процесінің философиялық теориясынан, жеке тұлға болмысын түсінуге бағытталған іс-әрекет туралы ілімнен, түрлі оқу пәндерін оқытуға диалектикалық тұрғыдан қарау мен тұтас педагогикалық процесс теориясымен негізгі қағидаларынан келіп шығады. Қазіргі уақытта жалпы білім қоғамдық қажеттілік қана емес, сонымен қатар, жеке адамның өзіне де қажет, оның қоғамдық мәдени өмірге кәсіптік еңбекке қатысып, білімін одан ары жетілдірудің мөлшері болып табылады. Сондықтан да жалпы білім беру мектептің білім мазмұнын жаңарту үшін нақты әлеуметтік жағдайларда дамитин әрбір оқушының талғам – тілегінің, оның табиғи – биологиялық – гинетикалық негіздноін, қабілетін, денсаулығы мен психологиялық ерекшеліктерін барынша ескере отырып, жеке тұлғаны шығармашылықпен іс-әрекет ете білу мақсаты басшылыққа алынады. Жаңартылған білім мазмұнының ғылыми — әдістемелік негізіне дамыта оқыту идеясы алынған. Дамыта оқытудың ерекшелігі оқушыда пәндік білім, білік, дағды қалыптастырудың қажеттілігін жоққа шығармайды, бірақ оқыту мен оқушыны дамыту міндеттерін, басымдылығын қолдамайды, оқыту оқушының дамуын қамтамасыз ететін жағдай болуы керек дегенді приоритет етіп қою. Дамыта оқыту жүйесінде оның мазмұны оқушының жеке бас болмысын, тұлғасын дамытудың құралы деп қарастырады. Ол мазмұнды оқушы меңгеруі тиіс теориялық ұғымдар мен түсініктер жүйесі, оны саналы меңгеретін жалпыланған амал- -әрекеттер және ұстанымдарды беріліп бейнелеуі қажет және бұл мазмұн оқулықта көрініс табуы шарт. Кез — келген технология адамның психикалық дамуын анықтайтын деректер, алғашқы себептер туралы түсініктерден пайда болады. Дамудың негізгі жетекші факторына байланысты технологияларды төмендегінше бөлуге болады: Еліміздің егемендік алып, қоғамдық өмірдің барлық, соның ішінде білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгіліктендіру мектепті осы кезге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты. Қазіргі кезде біздің Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр: білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің жаңа мазмұны пайда болуда: Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық-педагогикалық бағыттағы негізгі ой-тұжырымдары төмендегіше сипатталады: Қазір Республика оқу орындары, педагогикалық ұжымдары ұсынылып отырған көпнұсқалыққа байланысты өздерінің қалауына сәйкес кез келген үлгі бойынша қызмет етуіне мүмкіндік алды. Бұл бағытта білім берудің әртүрлі нұсқадағы мазмұны, құрылымы, ғылымға және тәжірибеге негізделген жаңа идеялар, жаңа технологиялар бар. Сондықтан әртүрлі оқыту технологияларын оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор. Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Қазіргі кезде педагогикалық технология ұғымы біздің педагогикалық лексиконымызға берік еніп келеді. Дегенмен, оның мән-мағынасы туралы пікірлер алуан түрлі. Түсіндірме сөздікте: «Технология — бұл қандай да болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі амалдардың жиынтығы» делінсе, Б.Т.Лихачев педагогикалық технологияны оқу процесіне белгілі бір мақсат көздей әсер ететін педагогикалық ықпал деп түсіндіреді. Ал, технологиялық үрдісті нақты педагогикалық нәтижеге жетелейтін бірліктердің (өлшемдердің) белгілі бір жүйесі ретінде көрсетеді және педагогикалық технология түпкілікті өзгермейтін механикалық құрылым емес, қайта бала мен мұғалімнің үнемі түрленіп отыратын өзара қарым-қатынасының өзегі, мазмұнды ұйымдастырушы құрылымы. ЮНЕСКО-ның анықтамасы бойынша, педагогикалық технология — бүкіл оқыту үрдісі мен білімді техникалық және адам ресурсын олардың бір-біріне өзара әсерін, білім берудегі формасын оңайландыру міндеттерін ескере отырып меңгеруді жүзеге асырудың жүйелі әдісі. Педагогикалық үрдіс технологиясы дегеніміз мақсат-мүддені анықтаудың жалпы әдіснамасы негізінде мемлекеттің қазіргі таңда білім беру саласына қойып отырған талаптарына сәйкес анықталып, іріктеліп, реттелген оқытудың мазмұн, форма, әдіс-амалдарының, дидактикалық талаптарының психологиялык-педагогикалық нұсқауларының жиыны. Оқыту технологиясы мектепте оқу үрдісіне қажетті әдіс, тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді психологиялық-педагогикалық іс-әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Ол оқушылардың тәртібіне, оқуға, ынтасына, оқу — іс-әрекетіне игі мұғалімдердің интеллектуалдық, шығармашылық қызметі болып табылатын педагогикалық іс тәжірибесінің нәтижелілігіне, жинақтылығына ұтымды әсер ететіндей оқу-тәрбие процесінің басты күре тамырының ролін атқарады. Былайша айтқанда, педагогикалық технология — оқу-тәрбие процесінің шығармашылықпен терең ойластырылған көптеген факторлардың үйлесімділігі оқыту мен тәрбиенің тиімділігін қамтамасыз ететін жанды құрамдас бөлігі (компонент). Бір технологияның өзі әртүрлі атқарушылардың шеберлігіне байланысты әркилы жүзеге асырылуы мүмкін. Қазіргі кезде әдебиеттерден қазіргі заманғы білім берудің даму бағыты мен тенденцияларын қамтитын 50-ден астам педагогиклық технология қолданылып жүргендігі мәлім. Бірақ мұғалімдер оны өз тәжірибелерінде жүйелі қолдануға дағдыланбаған және оны әдістемеден ажырата алмайды. Оқытудың жаңа технологияларын таңдаудың М.М.Поташник ұсынған критерийлері: Бұдан педагогикалық технология таңдау барысында: Педагогикалық технология оқу үрдісімен, мұғалім мен оқушының іс-әрекетімен тығыз байланысты. Оның құрылымына мыналар кіреді: а) тұжырымдық негізі. ә) оқыту мазмұндық бөлімі: б) үрдістік бөлім-технологиялық процесс: Мұғалімнің оқыту технологиясын қолдануға дайындығын оның қызметінің сан қырлы жақтарына байланысты. Оның оқыту технологясына қолдану дәрежесі, көзқарасын біз оның білімі мен тәжірибесінің, мұғалім ретіндегі іс-әрекетінің нәтижесімен бағаладық.Қоғам бүкіл жүйесін жаңартуға, оның ішінде білімді ұрпақ даярлауды жаңартуға өте ынталы, себебі қазіргі мектептерге жаңаны тез меңгеретін, өзгерістерге бейімділігін, қоғам өзгерісін дұрыс қабылдай алатын жас ұрпақ қажет. Сондықтан жас адамды жан-жақты жетілдіруде қоғамның талап тілегін, мүддесін ескеру қажетті де міндетті болып табылады. Жалпы орта мектеп оқушылары іс-әрекетіеің негізгі түрі – оқу үрдісі болып табылады. Сондықтан оның болашақ қоғам жасаушы жастарды дамытуда, оқытып тәрбиелеуде оқытудың жаңа технологиясын қолдануға дайындаудағы потенциялдық мүмкіндіктерін ақындау жауапты міндет. Педагогикалық – психологиялық зерттеулерге сүйене отырып, оқытудың жаңа технологиясын қолдануда әр құрамдас бөлік бойында қызмет түрлеріне тоқталайық. Ынталық – қызығушылық компоненті оқушылардың қарастырып отырған мәселеге көзқарасын, құндылық бағалау көзқарасын, ынта –ықыласын, талап – тілкгі мен сұранысын көрсетеді. Бағдарлық –нысанаоық компонент оқушылар жаңа технология туралы ақпаратын оған бейімделу, үйренуге ыңғайлану дәрежесін қарастырады. Мазмұндық компонент оқушылардың оқытудың жаңа технологиясы туралы білімі, оның мән-мазмүны, ерекшеліктері, қолданудың әдіс-тәсілдері, амалдары туралы бірлігімен сипатталады. Процессуалдық компонентке оқушылардың өзі білетін жаңа технологиялардың жүзеге асыру білігі мен дағдысы кіреді. Қоғамдағы түбірлі өзгерістер, әсіресе, оқуағарту, білім беру саласындағы ізгілендіру мен демократияндыру процестері мектептерде білім мазмұнын жаңартуды, білім беруді басқару жүйесін жетілдіруді, мұғалімддерге қойылатын талап деңгейін өзгертуді қажет етіп отыр. XXI ғасыр шебінде жаңа технологиялардың пайда болу ғылымның жас ұрпақты – болашақ азаматтарды өміріне даярлау сапасына ықпалын бұрынғыдан күшейтеді, өйткені XXI ғасыр табалдырығында білім өзінің маңыздылығы жөнінен елдің стратегиялық ресурстарымен бәсекелесе алатын капиталға айналады. Ғылыми техникалық прогрестің жетістіктерін игерудің және жаңа технологияларды жасаудың жоғары білікті мамандарды қажет ететіні айқын болып отыр. Болашақ және қазіргі заман азаматтары қоғамдық дамудың деңгейінен көрінетін оның әлеуметтік парызына жауап беруді көздейтін, жаңалыққа сергек, өз ісіне гуманистік сезіммен қарайтын педагогикалық күрделі құбылыстардың барысын идеялық адамгершілік тұрғыдан шеше алатын, жаңадан ойлау дамуын ұйымдастыра алатын және ата-аналармен, ұжыммен педагогикалық ынтымақтастық орнатуға бейімділігі бар, шығармашылық еңбек ететін азамат даярлау міндеті басты назарда болуы керек. Инновациалық теориясының негізін қалаушылар неміс ғалымдары В. Земберг, В. Метчерлих, австралиялық И. Шушпетер. Жаңалықтарды ашу процесінде ғылым мен практикалық білімнің және зерттеу мен практикалық білімнің және зерттеу мен практикалық тәжирибелер нәтижелерін практик қызметкерлердің меңгеруі арасындағы байланыстың үзілуінің себебі – педагогикалық білім мен енгізу қызметкерлерінің бір-біріне қатыссыз жекелей дамуында. Жаңалық – педагогикалық зерттеулерді бағалау негізгі критерийлерінің бірі, шығармашылық үрдістің түпкі нәтижесі, кез-келген жаңалықтың өзіндік құндылығы, дербес қасиеті. Педагогикалық неология (гректің neos — жаңа, logos -сөз) педагогика теориясы мен нәтижесіндегі жаңалықтар туралы ілім. Қорытындылау барысында Республиканың білім беру саласындағы қазіргі заманғы болып жатқан үрдістер мен оның түрлі деңгейлерінің алдында тұрған міндеттер білім берудің жалпы жүйесіндегі оның рөлін, функциялары мен орнын ой елегінен өткізудің, оны одан әрі дамытуда жаңа көзқарасты тұжырымдаудың қажеттілігін тудырады. Мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру және педагогикалық технологияны ендіруді міндеттейді. Кез келген елдің экономикалық қуаты, халқының өмір сүру деңгейінің жоғарылығы, дүние жүзілік қауымдастықтағы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен анықталмақ. Соңғы жылдары біз білім беру саласында болып жатқан ірі өзгерістерге куә болып отырмыз. Білім беру стандартының өмірге келуі, оның мектептер пратикасына ене бастағанымен, оған сәйкес, оның сөзсіз орындалуына кепілдік беретін педагогикалық технологияны жоқтығы біршама қиындықтар келтіруде. Әр оқушының мемлекеттік білім стандарты деңгейіне жетуі үшін әр мемлекетте әдеттегі дәстүрлі әдістеменің орнына жаңа педагогикалық құрылым қажет. Мұндай педагогикалық технологияның теориясының осы кезге дейін жасалмауының да белгілі себептері болды. Тақырыптық жоспарлау тек жоғарғы жақтан дайын күйінде ұсынылып, мұғалімдерге оны міндетті түрде орындау үлесі ғана тиеді. Сөйтіп, мұғалім тек орындаушы ретінде ғана қалып, әдістемені технологиядан ажырата алмайтын күйге жетті. Біз зерттеу жұмысында оқыту технологиясы деген не, оның түрлері және болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін оны қолдануда дайындаудың жолдарын құрастырып, үлгісін ұсындық. Әдістеме дегеніміз көпшілік жағдайда оқу үрдісін ұйымдастыру мен өткізуге берілетін ұсыныстар жиынтығы. Ал, педагогикалық технология дегеніміз мүлтіксіз орындалуы белгілі бір жоспармен нәтижеге жеткізетін реттелген әрекеттер жүйесі. Педагогикалық технология мынадай екі негізгі кезең арқылы сипатталады: түпкі нәтижеге кепілдік және болашақ оқу үрдісін жоспарлау. Бұдан мынадай қорытынды жасауға болады: педагогикалық технология мұғалімнің кәсіптік қызметін жаңартатын және межеленген түпкі нәтижеге кепілдік беретін іс әрекеттер жиынтығы. Оқу үрдісін технологияландыру және оны жүзеге асыру мұғалімнің кәсіби сапасын көтеріп, оны жоғары дәрежелі нағыз маман ретінде қалыптастырады, шығармашылық қабілетін арттырады, сонымен бірге оқушының жан-жақты дамуына игі әсер етеді. «Педагогикалық технология» сөз тіркесін қолдана отырып, көптеген авторлар оған оқу үрдісі мен оқыту құралдарын байланыстырады. Сонымен қатар, оқыту үрдісінің тиімділігін қалай көтеру керектігі де күн тәртібінен түскен емес. Сөз жоқ, оқытудың жаңа технологияларының тәжірибеге енуі оқыту тиімділігінің артуына ықпалын тигізеді. Жоғарыда көрсетілген теориялық және әдістемелік ұсыныстарды саралау арқылы бастауыш сыныпта оқудың жаңа технологиясын қолдану жөніндегі мынадай ұсыныстар туып отыр: Жалпы қоғам дамуы мен жаңа технологияны енгізу сапалылығы осы елдегі білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп тіреледі. Экономикалық күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кілті екендігін көрсетіп отыр. Ендеше қазіргі заманның ақпараттық технологиясын игеру міндетіміз. Қорыта айтқанда, халқымыздың ғасырлар бойы жинақталған жақсы адамгершілік мінез-құлқына, этикалық қарым-қатынасына негізделген педагогикалық бой тәжірибесін үлгі — өнеге ете отырып, жастарды жан-жақты дамыған, білімді, саналы, абзал азамат етіп тәрбиелеу – бүгінгі өскелең өмір талабы.
п.ғ.д.,профессор Омар Есенәлі Омарұлы
1.
Тегі, аты, әкесінің аты
Омар Есенәлі Омарұлы
2.
Лауазымы, жұмыс қызмет орны
«Педагогика және психология»кафедрасының меңгерушісі, Академик Ә.Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті
3.
Жынысы
ер
4.
Туған жылы және туған жері
1943, Оңтүстік Қазақстан облысы, Шымкент қаласы
5.
Ұлты
қазақ
6.
Білімі
Жоғары, 1961 жылы Шымкент педагогикалық институтына түсіп 1969 жылы «Физика» пәні оқытушысы мамандығы бойынша диплом алған. 1977-1980 жылы «Мәскеу» мәдениет институтында күндізгі аспирантура бөілімінде оқыды. 1981 жылы Мәскеу мәдениет институты ғылыми дәрежесіне диссертация қорғаған.1985 жылдан доцент.1999-2000 жылдары аға ғылыми қызметкер лауазымында болды.2002 жылы Алматы мемлекеттік университеті ғылыми кеңесінде педагогика ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесіне диссертация қорғады.
7.
Ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы
педагогика ғылымдарының докторы, профессор
8.
Қазақстан Республикасының қандай мемлекеттік наградаларымен марапатталған және марапатталған күні
2011 – «Еңбегі үшін» медалі;2016 – «Тәуелсіздікке 25 жыл» медалі;1996 – ҚР Білім және ғылым Министрінің Құрмет Грамотасы;2013 – «ҚР білім-ғылым министрлігінің құрметті қызметкері» атағымен;2009-2015ж – «ҚР ЖОО үздік оқытушысы» марапаты; 2022 – «Елеулі еңбегі үшін» медалі;
9.
Мекен -жайы
Түркістан облысы, Шымкент қаласы, Самал м/а С.Жандосов 16/08
10.
Жалпы жұмыс өтілі
62
11.
Саладағы жұмыс өтілі
52
12.
Қазіргі еңбек ұжымындағы жұмыс өтілі
7
24-30.11.2021 аралығында педагогикалық мамандықтардың бітіруші курстарының студенттері ұлттық біліктілік тестілеуіне дайындық курстарынан өтті.
Курстар “Өрлеу біліктілікті арттыру ұлттық орталығы” АҚ мен Академик А.Қуатбеков атындағы Халықтар достығы университеті арасында жасалған шарт негізінде ZOOM платформасында онлайн форматта өткізілді.
6в01210-Мектепке дейінгі тәрбие және тәрбие оқу бағдарламасына сәйкес жоғарыда аталған курстан 8 студент өтті.
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің шығармашылық сайысына ҚР 18 ЖОО студенттері қатысты.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипаты қазіргі уақыттағы оқыту үрдісін технологияландырудың қажеттігінен туып отыр.
Кафедрада 5 мамандық бойынша «білім бакалаврлары», 1 мамандық бойынша «білім магистрлері» даярланады: